افسردگی در سالمندان - بخش سوم
سبک زندگی و مدیریت بیماری افسردگی
گروههای حمایتی
گروههای حمایتی افسردگی شامل افرادی است که بنا بر تشخیص پزشک دچار افسردگی هستند. اعضای این گروهها در محیطی دوستانه و ازطریق صحبت با دیگران حمایت می‌شوند. گروههای حمایتی میتوانند توسط سازمانهای غیرانتفاعی، کلینیکهای سلامت ذهنی یا حتی افراد علاقمند در این زمینه سازماندهی شوند. دیدارهای این گروهها می تواند شامل جلسات منظم حضوری، اینترنتی یا تلفنی باشد. گروههای حمایتی مانند گروههای مشاوره (رواندرمانی) نیستند. زیرا در گروههای مشاوره یک رواندرمانگر یا متخصص سلامت ذهنی درمانهایی را به گروهی از بیماران توصیه میکند.
درصورتی که افسرده هستید گروه حمایتی می تواند در این زمینه ها به شما کمک کند:
• کمک میکند تا با دیگران ارتباط برقرار کنید. درنتیجه کمتر احساس تنهایی میکنید.
• شما را با مهارتهای مقابلهای جدید که برای سایر افراد گروه مفید بوده آشنا میکند.
• شما را تشویق میکند تا برنامهی درمانی خود را ادامه دهید.
• یاد میگیرید که نباید بخاطر افسرده بودن شرمنده باشید. این مشکل می‌تواند برای هرکسی اتفاق بیفتد.
• یاد میگیرید هنگام مواجه شدن با عوارض جانبی داروها چه باید کرد.
• مطالبی دربارهی منابع جمعی برای افراد مبتلا به افسردگی که در منطقهی شما زندگی میکنند بدست میآورید.
یافتن گروه حمایتی مناسب چالشبرانگیز است. بنابراین، سعی کنید تا زمان یافتن گروه مناسب مدتی در یک گروه دیگر عضو شوید.
چگونه میتوان یک گروه حمایتی پیدا کرد؟
• از پزشک، رواندرمانگر یا یک متخصص درمانی کمک بگیرید.
• ازطریق اینترنت عباراتی مانند «سلامت روحی روانی» و «مشاوره» را جستجو کنید.
• با مراکز اجتماعی تماس بگیرید.
• از دوستان یا خانواده کمک بگیرید.
سبک زندگی و افسردگی
مطالعات نشان میدهد که افرادی که غذاهای ناسالم مانند غذاهای فرآوریشده، چرب و بسیار شیرین مصرف میکنند بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند. ازطرف دیگر بنظر می‌رسد افرادی که از یک رژیم غذایی مدیترانهای (مصرف مقادیر زیادی میوه، سبزیجات و ماهی) پیروی میکنند کمتر دچار افسردگی می‌شوند.
وجترین ها (گیاهخواران) باید نسبت به دریافت مقادیر کافی ویتامینهای گروه ب و مواد معدنی در رژیم غذایی خود دقت کنند. حال اگر شما یک وگان باشید باید در این مورد بیشتر دقت کنید. وگانها از سایر فراوردههای حیوانی مانند تخم مرغ و شیر نیز استفاده نمی کنند. اگر شما یک وگان یا وجترین باشید با پزشک درباره ی مصرف این مکمل‌ها مشورت کنید.
ویتامین ب 6: بدن برای تولید میزان متعارفی از سروتونین به ویتامین ب6 احتیاج دارد. سروتونین یکی از انتقالدهندههای عصبی است و نقش مهمی در تنظیم خلق وخو دارد. حبوبات، گوجهفرنگی، موز، گوشت، گوشت مرغ، کرهی بادامزمینی و ماهی (سالمون و تون) حاوی مقادیر کافی از ویتامین ب6 هستند. مردان بالای 50 سال باید روزانه 1.7 میلیگرم و زنان 1.5 میلیگرم ویتامین ب6 دریافت کنند.
ویتامین ب12: این ویتامین در گوشت، تخممرغ و فراوردههای لبنی وجود دارد. کمبود این ویتامین موجب افسردگی، خستگی و عدم تمرکز می‌شود. مکمل‌ها و غذاهای غنی از ب12 میتوانند نیاز روزانهی سالمندان به این ویتامین را فراهم کنند (روزانه 100-25 میکروگرم). سالمندان بطور خاص در معرض خطر کمبود ویتامین ب12 قرار دارند.
آهن: کمبود آهن می‌تواند موجب احساس خستگی شده و با افسردگی نیز در ارتباط است. گوشت قرمز حاوی مقادیر زیادی آهن است ولی، باید از یک رژیم غذایی متعادل گیاهی نیز پیروی کنید تا مقادیری از آهن مورد نیاز بدن از سبزیجات بویژه سبزیجات دارای برگهای سبز تیره و بنشنها تأمین شود.
ورزش و افسردگی
وقتی افسرده هستید و انرژی بدن شما کاهش یافته است شاید ورزش کردن برای شما ناامیدکننده باشد ولی، در تحقیقات اخیر مشخص شده است که ورزش می‌تواند افسردگی را درمان کرده، حس خوبی در شما ایجاد کند و شما را از افکار منفی دور کند. تنها 30 دقیقه ورزش کافی است تا حال شما بهتر شود. فعالیتهایی مانند پیادهروی، باغبانی یا حتی شستن ماشین می‌تواند تأثیر خوبی بر خلق وخوی شما داشته باشد. انجام اینگونه فعالیتها 3 بار در هفته می‌تواند واقعاً در روحیهی فرد تفاوت ایجاد کند.
بنظر می‌رسد ورزش به دلایل زیادی می‌تواند مفید باشد. مهم‌تر از همه آنکه ورزش می‌تواند موجب آزادشدن مواد شیمیایی در مغز شود و این مواد شیمیایی با احساس رضایت و سرخوشی در ارتباط هستند. در اینجا برای شروع نکاتی را در اختیار شما قرار می‌دهیم:
• اگر بصورت متعادل ورزش میکنید و هیچ مشکل سلامتی که مانع ورزش کردن شود ندارید نیازی به مشورت با پزشک نیست. البته درصورت داشتن هرگونه مشکل باید با پزشک صحبت کنید.
• فعالیتهای ورزشی مورد علاقهی خود را انجام دهید.
• ورزش را بهعنوان ابزاری ارزشمند برای رسیدن به روحیهای بهتر و سالم‌تر در نظر بگیرید.
سالمندان و افسردگی
بنظر می‌رسد زنان و مردان بالای 65 سال در مقایسه با سایر افراد کمتر دچار افسردگی شوند. ولی، احتمال می‌دهیم افسردگی در این گروه سنی کم نباشد زیرا بسیاری از سالمندان تمایل ندارند دربارهی احساس افسردگی خود با دیگران صحبت کنند یا یک مشکل پزشکی دیگر را با افسردگی اشتباه میگیرند. اگر دربارهی احساس ناراحتی یا غم و اندوه خود با پزشک صحبت نکنید ممکن است او متوجه مشکل شما نشود. خوشبختانه افسردگی یک بیماری کاملاً قابل درمان است.
برخی بیماریهای مزمن مانند دیابت، پارکینسون، آرتروز، نارسایی احتقانی قلب، سرطان، حملهی قلبی یا سکته میتوانند موجب افسردگی یا تشدید آن شوند. حدوداً از هر 4 نفر مبتلا به بیماریهای مزمن 1 نفر دچار افسردگی می‌شود و باید در مقطع زمانی مشخصی تحت درمان قرار گیرد. اگر دربارهی احساسات خود با پزشک صحبت کنید او می‌تواند با مدیریت صحیح افسردگی و همچنین بیماریهای جسمی شما فرصتی برای بهبودی فراهم کند.
مدیریت مشکلات و بیماری‌ها در سالمندان
اضطراب
بیشتر اوقات افسردگی در سالمندان بصورت اضطراب ظاهر می‌شود. اضطراب شامل نگرانی بیش از اندازه یا ترس از حوادث و موقعیت‌های مختلف است. در سالمندان ممکن است اضطراب همراه با افسردگی باشد. اضطراب غیرقابل کنترل می‌تواند مانع لذت بردن فرد از زندگی شده و موجب بروز احساس خستگی ، بی‌صبری و بی‌قراری شود.
درمان اضطراب شبیه درمان افسردگی است. درمان‌های غیردارویی مانند رواندرمانی (رفتاردرمانی شناختی یا درمان حل مسئله) و درمان‌های ضداضطراب میتوانند بسیار مؤثر باشند.
برخی داروهایی که برای درمان افسردگی در سالمندان تجویز می‌شوند دارای عوارض جانبی همچون اضطراب هستند. این داروها عبارتند از:
• لیتیم
• داروهای ضدروانپریشی
• داروهای ضدافسردگی
• قطع مصرف داروهای ضداضطراب یا مسکن‌ها
زوال عقل
افسردگی بیشتر در سالمندانی رخ میدهد که از زوال عقل یا فراموشی رنج می‌برند. درحقیقت، حدود یک پنجم از افراد مبتلا به آلزایمر در برههای از عمر خود دچار افسردگی می‌شوند. مشکلات دیگری که ممکن است منجر به زوال عقل شوند مانند سکتههای متعدد یا پارکینسون با افسردگی نیز در ارتباط هستند. افسردگی می‌تواند اولین نشانهی بروز یا پیشرفت زوال عقل باشد یا ممکن است فرد بعد از یک دوره فراموشی طولانیمدت دچار افسردگی شود.
بدلیل اینکه بسیاری از علائم زوال عقل و افسردگی مشابه هستند ممکن است در ابتدا تشخیص و تمایز آنها از یکدیگر برای بیمار یا پزشک دشوار باشد. تشخیص افسردگی در فرد مبتلا به زوال عقل بسیار مهم است زیرا، درمان‌های مؤثری برای افسردگی وجود دارد. علائم مشترک بین افسردگی و زوال عقل عبارتند از:
• کاهش توانایی در تمرکز
• حواسپرتی
• تردید و دودلی
• کاهش یا فقدان انگیزه
• خونسردی و بیعلاقگی
• گمگشتگی
• اختلالات خواب
• فراموشی
دردهای مزمن
برخلاف موهای خاکستری و چین وچروک پوست که از نشانههای افزایش سن هستند، دردهای مزمن ربطی به افزایش سن ندارند. افزایش سن خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها را افزایش میدهد و این مشکلات میتوانند منجر به بروز دردهای مزمن و درنتیجه افسردگی شوند. درحقیقت، اگر شما مبتلا به دردهای مزمن باشید احتمال افسردگی در شما 4 برابر بیشتر از کسی است که درد مزمن ندارد. اگر دردهای مزمن منجر به افسردگی شوند یافتن راهحلی برای مقابله با درد دشوارتر می‌شود. دردهای مزمن میتوانند منجر به بروز مشکلات زیر شوند:
• افسردگی
• انزوای اجتماعی
• اختلالات خواب
• عملکرد ضعیف در فعالیتهای روزمره
• سوءتغذیه
• مشکلات تفکر
درمان دردهای مزمن در سالمندان
بسیاری از روشهایی که برای درمان دردهای مزمن در افراد جوانتر مفید است می‌تواند برای سالمندان نیز مؤثر باشد.
سالمندان بیشتر از هر گروه سنی دیگری از داروهای مسکن استفاده میکنند. ممکن است پزشک داروهای ضد درد تجویز کند. داروهایی که برای تسکین درد تجویز می‌شوند عبارتند از: آسپرین، ایبوپروفن (معروف به داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی) و استامینوفن (تایلنول). اگر درد بسیار شدید باشد پزشک می‌تواند داروهای مخدر (نارکوتیک یا مشتقات تریاک) تجویز کند.
داروهای مسکن بسیار قوی میتوانند عوارض جانبی شدیدی نیز داشته باشند. بنابراین، در مصرف آنها احتیاط کنید. این داروها ممکن است موجب گیجی یا کاهش ناچیز عملکرد ذهنی بویژه در افرادی شود که قبلاً دچار مشکلات ذهنی بودهاند. یکی دیگر از عوارض جانبی این داروها یبوست است. حتی داروهای معمول مانند آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن هم دارای عوارض جانبی هستند که گاهی میتوانند برای فرد خطرناک باشند.
درمان‌های غیردارویی اغلب بسیار مؤثر هستند. در برخی موارد آنقدر مؤثر هستند که ممکن است نیاز به مصرف قرص مسکن نداشته باشید. ماساژ آرام با مهارت کامل، انجام تمرینات و ورزشهای سبک یا استفاده از کمپرس سرد یا گرم می‌تواند درد را تسکین دهد.
بی‌خوابی
افسردگی می‌تواند موجب بروز مشکلات جدی خواب شود. گاهی افراد بیش از حد میخوابند ولی، افراد افسرده از بی‌خوابی و نگرانی شکایت میکنند. باید دربارهی مشکلات و اختلالات خواب خود با پزشک صحبت کنید. زیرا برخی داروهای ضدافسردگی نسبت به برخی دیگر از داروها مؤثرتر هستند و بی‌خوابی را درمان میکنند.
کاهش وزن
بسیاری از سالمندان هنگام ابتلا به افسردگی دچار کاهش وزن می‌شوند. کاهش وزن در سالمندان می‌تواند بسیار جدی باشد و باید مورد توجه قرارگیرد زیرا، ممکن است سبب آسیب پذیری آنان دربرابر تنشزاهایی مانند عفونتها شود.
