اضطراب در سالمندی - بخش اول

اضطراب و اختلالات آن چیست؟

بعضی اوقات داشتن کمی اضطراب می‌تواند خوب باشد. اگر پروژه کاری دارید که بایستی تمامش کنید یا یک میهمانی بزرگ در خانه‌تان دارید، احساس کمی نگرانی در مورد این که همه چیز به موقع انجام شود می‌تواند به شما در تمرکز روی کار و تمام کردن آن کمک کند. این نوع اضطراب نوعی واکنش طبیعی به استرس است. 
ولی اضطراب بیش از حد موضوع دیگری است. اضطراب بیش از اندازه عادی و مفید نیست. ممکن است شما در مدیریت فعالیتهای روزانه‌تان مشکل داشته باشید و متوجه شوید که از زندگی لذت نمی‌برید. اضطراب یعنی نگرانی بیش از اندازه و از دست دادن زمان زیاد یا بدتر شدن وضعیت با گذشت زمان به عنوان اختلالات اضطرابی در نظر گرفته می‌شود.
بیش از 15% بزرگسالان دارای اختلالات اضطرابی هستند. این اختلالات بین زنان مسن‌ بیشتر از مردان مسن رواج دارد. در دوران کهولت ممکن است به دلیل رویدادهای پرتنشی مثل بیماری جدی، مشکلات مالی، یا از دست دادن همسر یا سایر آشنایان یا دوست اختلالات اضطرابی بیشتر شود. به عنوان مثال، تا 40% بیماران COPD دارای اضطراب هستند. اضطراب نشانه اختلال افسردگی است. 

علایم اضطراب

اختلالات مختلف اضطراب دلایل و علایم متفاوت دارند. اما برخی از علایم از جمله ترس و نگرانی بین تمام اختلالات اضطرابی مشترک هستند.

اختلالات اضطراب رایج

اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
بسیاری از افراد مسن نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر را تا اواخر عمر تجربه نمی‌کنند. افراد دارای اختلال اضطراب فراگیر بیش از حد نگران هستند، و این نگرانی هر روز و در مورد هر چیزی تکرار می‌شود. آنها ممکن است در مورد سلامتی‌شان، اعضای خانواده‌شان، شغل‌شان، و پول- حتی وقتی هیچ دلیل واقعی برای نگرانی در مورد این موارد وجود نداشته باشد- نگران باشند. یا حتی وقتی که هیچ نگرانی برای تمرکز روی آن نداشته باشند احساس اضطراب می‌کنند. آنها ممکن است بدانند که شرایط‌شان به گونه‌ای است که نیازی به این نوع نگرانی نیست ولی باز هم نمی‌توانند خودشان را کنترل کنند.
علایم اختلال اضطراب فراگیر عبارتند از:
•    اضطراب دایمی
•    به راحتی وحشتزده شدن
•    آرام شدن به سختی
•    مشکل در تمرکز کردن
•    دشواری در خوابیدن
•    بدخلقی و زودرنجی
•    بی‌قراری
•    احساس "بی‌صبری" یا هیجان‌زدگی
•    تنفس کوتاه
•    تپش قلب
•    عرق کردن
•    خشکی دهان
•    سرگیجه
•    حالت تهوع
•    حرکات مستمر روده یا تکرر ادرار
•    سردرد
•    افسردگی

اختلال هراس

افرادی دارای اختلال هراس دارای حملات هراسی هستند که بخشی از اضطراب ناشی از وحشت است. طی این حملات، آنها ممکن است فکر کنند  می‌خواهند کنترل خود را از دست بدهند، دچار حمله قلبی شوند، حافظه‌شان را از دست بدهند یا بمیرند.
برخی مواقع، فرد در واکنش به "عوامل محرک" خاصی که آنها را ترسانده دچار حمله شود. عوامل محرک متداول عبارتند از گیر افتادن در شلوغی یا در یک محل عمومی.
حملات هراسی معمولاً بین چند دقیقه تا نیم‌ساعت طول می‌کشد. علایم آنها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
•    تپش قلب سریع و سنگین
•    تنفس کوتاه
•    درد قفسه سینه
•    سرگیجه
•    بیحالی
•    ضعف
•    لرز
•    خارش یا بی‌حسی دستی‌ها
•    عرق کردن
•    حالت تهوع

برخی از علایم فوق می‌تواند نشانه حمله قلبی، به خصوص در زنان مسن باشد.
اگر این علایم از بین نرفتند یا اگر فشار یا درد شدید در قفسه سینه داشتید با اورژانس تماس بگیرید.

برای برخی از افراد داشتن حملات هراسی در دوران پیری غیرعادی است. حملات هراسی که در دوران پیری شروع می‌شوند معمولاً ملایم‌تر و نسبت به حملاتی که در دوران میانسالی شروع می‌شوند تدریجی‌تر هستند.

فوبیا (ترس بی‌خود)

فوبیا ترس شدید از چیزی است که معمولاً ترس کمی دارد یا خطرناک نیست. افراد دارای فوبیا وقتی چیزی که از آن می‌ترسند را می‌بینند یا با آن برخورد می‌کنند، دقیقاً مثل کسی که حمله هراسی دارد، می‌توانند دچار اضطراب شوند. به سادگی پیش‌بینی ‌می‌شود که فرد دارای فوبیا با دیدن چیز ترسناک به شدت مضطرب شوند. اگر شما فوبیا دارید ممکن است به صورت افراطی از چیزی که شما را می‌ترساند دوری کنید. یک فوبیای رایج، agoraphobia یعنی ترس از محل‌های شلوغ است. افراد دارای این فوبیا سعی می‌کنند از اماکن عمومی دوری کنند و در نتیجه ممکن است به ندرت خانه را ترک کنند و می‌توانند خیلی منزوی شوند. در افراد مسن، ترس از محل‌های شلوغ با ترس از سقوط همراه است.
افراد دارای فوبیا ممکن است بدانند که ترس‌شان غیرمنطقی است ولی باز هم نمی‌توانند بر آن غلبه کنند. در این صورت ممکن است احساس کنید کنترل‌تان را از دست داده و احساس ناامیدی کنید. 

دو طبقه‌بندی کلی برای فوبیا وجود دارد:

•    فوبیاهای خاص که ترس شدید از یک فرد، حیوان، محل، موضوع، رویداد یا موقعیت خاص هستند. فوبیاهای خاص رایج عبارتند از ترس از حیوانات خاص (مثل مارها یا عنکبوت‌ها)، فضاهای سربسته، پرواز، و ارتفاع. برخی از فوبیاها در سنین خاصی رایج‌تر هستند. به عنوان مثال، فوبیای قربانی یک جنایت شدن در افراد مسن رایج‌تر از افراد جوان‌تر است. ترس از سقوط فوبیای خاصی است که اغلب در دوران پیری افزایش می‌یابد.
•    فوبیاهای اجتماعی که ترس از داشتن رفتار نامناسب یا احساس بی‌کفایتی یا خجالت کشیدن در موقعیت‌های اجتماعی یا در جمع هستند. افراد دارای فوبیای اجتماعی ممکن است از این که در جمع صحبت کنند، سر قرارها بروند، یا با دیگران ارتباط برقرار کنند بترسند. آنها ممکن است در حضور افراد دیگر به شدت احساس کمرویی کرده و در صحبت با دیگران مشکل داشته باشند. آنها ممکن است روزها یا هفته‌ها برای رویداد پیش رویی که در آن با مردم برخورد خواهند داشت نگران باشند.

اختلال وسواس (OCD)

افراد دارای اختلال وسواس (OCD) تفکرات تکراری دارند که منجر به اضطراب می‌شود. این تفکرات "وسواس‌های فکری" نامیده می‌شوند. برای رفع این اضطراب، افراد دارای وسواس مکرر، حرکات و رفتارهای خاصی را تکرار کنند. این آداب و رفتارها "وسواس عملی" نام دارند. افراد دارای ناهنجاری اضطراب نمی‌توانند تفکرات منجر به اضطراب خودشان را کنترل یا رفتار وسواسی خودشان را متوقف کنند. این تفکرات و حرکات خرد کننده می‌توانند کارکرد آنها را با مشکل روبرو کرده و منجر به اضطراب شدید شود. 
شستن مکرر دست یک وسواس عملی متداول است. فردی که مبتلا به اختلال وسواس است ممکن است بعد از دست دادن با یک غریبه بیش از یک ساعت دستهایش را بشورد. در این حالت، تفکر وسواسی که منجر به این وسواس عملی می‌شود نگرانی از این که فرد غریبه حامل یک بیماری حاد باشد است. وسواس عملی رایج دیگر کنترل درها و پنجره‌ها به طور مکرر برای اطمینان از قفل بودن آنها است. اختلال وسواس می‌تواند منجر به ناتوانی، مختل کردن کار و از قطع روابط خانوادگی شود. 
در افراد مسن، افسردگی یا زوال عقل می‌تواند در ایجاد اختلال وسواس تاثیرگذار باشند. به عنوان مثال، فردی که در به خاطر آوردن پرداخت به موقع صورتحساب‌ها مشکل دارد ممکن است در مورد تاریخ تقویم و مقایسه آن با سررسید پرداخت‌ها وسواس عملی داشته باشد.

اختلال انباشت

ویژگی مهم اختلال انباشت مشکل شدید در دور انداختن یا تفکیک آن چه دارند بدون توجه به ارزش واقعی آنها است. انباشتن معمولاً وسواسی است. اشیای جمع‌آوری شده ممکن است فضای زندگی را به هم بریزند، و استفاده از برخی از اتاقها را دشوار سازد. در افراد مسن، این سندرم اغلب با خود غفلتی شدید همراه است. تصور می‌شود اختلال انباشت در افراد مسن سه برابر افراد جوانتر باشد.

 
اختلال فشار روانی پس از آسیب (PTSD)

افرادی که یک حادثه منجر به آسیب را دیده‌اند یا خودشان مورد آسیب قرار گرفته‌اند ممکن است دچار اختلال فشار روانی پس از آسیب شوند. رویدادهای آسیب‌زایی که می‌توانند منجر به اختلال فشار روانی پس از آسیب شوند عبارتند از حوادثی که منجر به آسیب شدید یا مرگ شده‌اند- مثل جنگ‌ها، تصادف خودرو، بلایای طبیعی، سوء استفاده طولانی مدت، و  جرایم خشن. برخی از افراد بعد از این که یکی از اعضای خانواده یا یک دوست به طور ناگهانی یا پیش‌بینی نشده در معرض یک حادثه آسیب‌زا قرار گرفت یا مرد دچار اختلال فشار روانی پس از آسیب می‌شوند.
پس از حادثه آسیب‌زا، طبیعی است که خیلی وحشت‌زده و حساس شد و تپش قلب سریع و نشانه‌های مرتبط با آن را داشت. ولی در افراد مبتلا به اختلال فشار روانی پس از آسیب این نشانه‌ها برای مدت طولانی بعد از حادثه ادامه دارد. برخی اوقات نشانه‌های اختلال فشار روانی پس از آسیب بلافاصله بعد از حادثه ظاهر نمی‌شوند. در عوض، هفته‌ها یا ماهها بعد از بروز حادثه فرد خوب به نظر می‌رسد و بعد از آن شروع به تجربه اختلال فشار روانی پس از آسیب می‌کند. در افراد مسن، این تاخیر حتی می‌تواند چند سال باشد. شیوع تازه اختلال فشار روانی پس از آسیب در دوران پیری ممکن است ناشی از، از دست دادن حمایت‌های اجتماعی به عنوان فرد مسن باشد (مثلاً مرگ همسر یا خواهر یا برادر). 
نشانه‌های اختلال فشار روانی پس از آسیب  ممکن است باعث شود افراد در مدیریت فعالیتهای روزانه و لذت بردن از زندگی مشکل داشته باشند. این نشانه‌ها عبارتند از:
•    برگشت به گذشته که در آن فرد حادثه را دوباره به خاطر می‌آورد، یا این که اصلاً نمی‌تواند حادثه را به خاطر بیاورد
•    کابوس‌های شبانه در مورد حادثه
•    تفکرات وحشتناک
•    نیاز به دوری از اماکن یا موقعیت‌هایی که فرد درگیر در حادثه را به یاد می‌آورد
•    احساس نداشتن احساس و هیجان
•    احساس گناه، در صورتی که طی حادثه افرادی جان خودشان را از دست داده یا این که به شدت آسیب دیده باشند
•    بدخلقی و زودرنجی
•    اضطراب
•    از دست دادن علاقه به فعالیتهایی که در گذشته لذتبخش بودند
•    افسردگی
•    عصبی یا بی‌صبری
•    به راحتی وحشتزده شدن

اضطراب و سایر مشکلات سلامتی در پیری

افراد مسنی مبتلا به اختلالات اضطراب اغلب مشکلات دیگری در رابطه با سلامت دارند که می‌توانند در ایجاد اضطراب نقش داشته باشند. این مشکلات عبارتند از بیماری قلبی عروقی، دیابت، مشکلات تیروئید، اختلالات عصبی همانند پارکیسنون، بیماریهای ریوی همانند اختلال مزمن انسداد ریوی (COPD). افراد مسن مبتلا به زوال عقل یا هذیان ممکن است از اختلالات اضطراب نیز رنج ببرند. افراد مبتلا به اضطراب معمولاً افسردگی هم دارند. به علاوه، اضطراب می‌تواند ناشی از عوارض جانبی برخی داروها هم باشد.