تشخیص و آزمایش‌ها در روان‌آشفتگی (دلیریوم)

مثلاً، هنگام صحبت با بیمار، ممکن است متوجه شوند که توجه بیمار سرگردان است، بی‌قرار هستند، به‌راحتی حواسشان پرت می‌‌‌شود و نمی‌‌‌توانند از دستورالعمل‌‌ها تبعیت کنند، یا گفتار بیمار مختل و بی‌معنا باشد.

تشخیص روان‌آشفتگی بر اساس مشاهدۀ دقیق و، در صورت لزوم، آزمایش انجام می‌‌‌شود. برای ارزیابی تفکر، پزشکان ممکن است از مجموعه ساده‌ای از آزمایش‌‌ها و سؤالات استاندارد شبیه روند تشخیص زوال عقل استفاده کنند.

نمونه‌‌هایی از سؤالات معمول عبارتند از:

• انجام محاسبۀ ریاضی ساده
• هجی کردن یک کلمه کوتاه از آخر
• تکرار کردن چهار یا پنج عدد به‌ترتیب و برعکس
• نام بردن روز‌‌‌های هفته از آخر

آزمایش‌‌های دیگر برای ارزیابی سلامت شناختی عبارتند از: آزمون کوتاه وضعیت ذهنی (Mini–Mental State Examination - MMSE)، روش ارزیابی گیجی (CAM) و سایر آزمون‌‌‌‌های مشابه. از آنجا که بسیاری از موارد خفیف یا کم‌کار روان‌آشفتگی مغفول می‌‌‌ماند، متخصصان مراقبت‌‌های بهداشتی باید سلامت شناختی هر بیمار مسن بستری‌شده را بررسی کنند. اگر فکر می‌‌‌کنید روان‌آشفتگی ممکن است در یکی از اعضای خانواده یا شخص نزدیک شما وجود داشته باشد، باید به یک متخصص مراقبت‌‌های بهداشتی اطلاع دهید و آن فرد ارزیابی شود.

وقتی دلایل روان‌آشفتگی مشخص نیست، پزشک باید شرح حال کامل بگیرد و معاینه جسمی انجام دهد. شرح حال شامل مروری بر تمام دارو‌‌‌های مصرفی، از جمله دارو‌‌‌های بدون نسخه و دارو‌‌‌های گیاهی، خواهد بود. آزمایش خون و سایر آزمایش‌‌ها نیز ممکن است مناسب باشد.

پزشکان می‌‌‌توانند آزمایش‌‌های زیر را برای تشخیص روان‌آشفتگی انجام دهند:

• آزمون‌‌های عصب‌شناختی، از جمله آزمون‌‌‌‌‌های احساس، تفکر (عملکرد شناختی)، و عملکرد حرکتی
• مطالعات عصبی-روان‌شناختی
• آزمایش شناختی (مانند آزمون کوتاه وضعیت ذهنی)
• آزمایش‌‌های خون (مانند پانل جامع متابولیک یا غربالگری سم‌شناختی)

آزمایش‌‌های دیگر عبارتند از:

• اشعه ایکس قفسه سینه
• آزمایش مایع مغزی‌نخاعی
• الکتروانسفالوگرام (EEG)
• CT یا MRI سر
• آزمایش ادرار

افتراق روان‌آشفتگی از شرایط مشابه

روان‌آشفتگی ممکن است با زوال عقل یا بیماری‌‌های روان‌پزشکی مانند اسکیزوفرنی اشتباه گرفته شود. روان‌آشفتگی کم‌کاری اغلب با افسردگی اشتباه گرفته می‌‌‌شود. برخی از اَشکال نادر صرع نیز ممکن است شبیه روان‌آشفتگی باشد. با این حال، در صرع، معمولاً پیش از اپیزود سردرگمی ناگهانی، سابقۀ تشنج وجود دارد.

ویژگی‌‌های مختلف زوال عقل و روان‌آشفتگی

روان‌آشفتگی و زوال عقل چندین ویژگی دارند که افتراق آنها اغلب از هم دشوار است. مثلاً، هر دو سندرم شامل کاهش حافظه و مشکلات زبانی هستند. همچنین، از آنجا که زوال عقل ریسک ابتلا به روان‌آشفتگی را تا حد زیادی افزایش می‌‌‌دهد، معمولاً به‌طور هم‌‌زمان ایجاد می‌‌‌شوند.

• روان‌آشفتگی اغلب در سالمندان مبتلا به زوال عقل بروز می‌‌‌کند، اما سندرم مجزایی است که به مراقبت پزشکی نیاز دارد.

تفاوت‌های بین روان‌آشفتگی و بیماری‌‌های روان‌پزشکی

بهترین روش برای افتراق روان‌آشفتگی از مشکلات روان‌پزشکی در نظر گرفتن سن و نحوۀ بروز ناگهانی علائم است. اگر رفتار فرد مسن به‌طور ناگهانی تغییر کرد، باید روان‌آشفتگی را نوعی احتمال در نظر بگیرید. سایر ویژگی‌‌هایی که ممکن است به افتراق بیماری روان‌پزشکی از روان‌آشفتگی کمک کند انواع توهماتی است که فرد دچارشان است. بیماران روان‌پزشکی معمولاً صداها را می‌‌‌شنوند، در حالی که افراد مبتلا به روان‌آشفتگی معمولاً توهم دیداری دارند، و چیز‌‌‌هایی را می‌‌‌بینند که واقعاً وجود ندارند. برخی خصوصیات جسمی - مثلاً، تکان دادن دست و تغییرات نوار مغزی – تیپیک روان‌آشفتگی است. بیماری پزشکی ناگهانی زمینه‌ای در اختلالات روان‌پزشکی نیز غیرمعمول است.