اجتناب از مصرف داروی زیاد و واکنش‌های دارویی مضر

مادامی‌که بزرگ می‌شوید، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری و مصرف داروهای مختلف هستید. بسیاری از سالمندان نیز داروهای غیر تجویزی (OTC)، ویتامین یا مکمل مصرف می‌کنند. درنتیجه، سالمندان بیشتر در خطر واکنش‌های دارویی ناخواسته (واکنش دارویی نامطلوب) و مصرف بیش‌ازحد دارو هستند. بسیاری از واکنش‌های دارویی نامطلوب قابل‌پیشگیری هستند. 

به‌منظور کاهش احتمال واکنش‌های دارویی نامطلوب و واکنش‌های ناشی از مصرف زیاد دارو، بنیاد سالخوردگی و سلامتیِ جامعۀ طب سالمندی آمریکا نکات زیر را برای مصرف ایمن دارو توصیه می‌کند.

اگر مراقب کسی هستید که برای مصرف داروهای خود نیاز به کمک دارد، مراحل زیر به شما کمک می‌کند تا مانع وی از مصرف زیاد دارو و مشکلات مربوط به آن شوید.

برخی از داروهای غیر تجویزی (OTC) عوارض جانبی شدیدی در سالمندان ایجاد می‌کنند. برخی داروهای OTC، نظیر ایبوپروفن و ناپروکسن،با نام‌های مختلفی در بازار هستند اما همگی از یک  نوع و طبقهٔ دارویی محسوب می‌شوند.  مصرف این دو قرص به‌صورت هم‌زمان مانند آن است که دوز دو برابر قرص را مصرف کرده باشید و همین مسئله مشکل‌ساز می‌شود. از طرفی، داروهای OTC و مکمل‌ها ممکن است با داروهای تجویزی پزشک تداخل پیدا کنند. 

قبل از مصرف هرگونه مکمل یا داروی OTC با پزشک یا ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی مشورت کنید. 

لیستی از داروهای مصرفی خود، دوز آن‌ها و زمان مصرف آن‌ها تهیه کنید. تمام مکمل‌ها، ویتامین‌ و داروهای OTC و همچنین داروهای گیاهی یا سایر داروهای خود را حتماً در این لیست بگنجانید. هر زمان که تغییری در داروهایتان ایجاد می‌شود، آن دارو و دوز مصرفی آن را در لیست اضافه کنید.

این لیست، و تغییرات اعمال‌شده در آن، را به تمام پرستاران و مراقبین بهداشت خود بدهید. یک نسخه هم برای خود نگه دارید. این لیست را همیشه هنگام ملاقات با پزشک همراه خود ببرید و همچنین همیشه همراهتان باشد تا در شرایط اورژانسی از آن استفاده شود. 

سالی یک یا دو بار از ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی اولیه بخواهید تا لیست داروها، مکمل‌ها و ویتامین‌های شما را مرور کنند. 

بپرسید آیا لازم است آن داروها را با همان دوز همچنان مصرف کنید یا خیر. پزشک ممکن است بخواهد برخی از داروها را قطع کند.

هر زمان که دارویی جدید برایتان تجویز می‌شود یا دوز مصرفی دارویتان تغییر می‌کند، دلیل آن را بپرسید. از مراقبین بهداشت یا پزشک داروساز بخواهید تا داروهای جدید را در پایگاه تداخلات دارویی بررسی کنند، به‌ویژه اگر در آن زمان 5 دارو یا بیشتر مصرف می‌کنید. 

موارد زیر را نیز سؤال کنید:

- هدف از مصرف این دارو چیست و چطور بفهمم که مفید بوده است؟

- چه عوارض جانبی‌ای دارد؟

- این دارو را کی و چطور مصرف کنم؟

- در صورت فراموش کردن یک نوبت از دارو چه باید بکنم؟

- آیا این دارو با سایر داروهای مصرفی من تداخل ندارد؟

- آیا این دارو بر سایر بیماری‌های من تأثیر نمی‌گذارد؟

- آیا این دارو مشابه ارزان‌تری دارد؟

سعی کنید از جعبه‌های نگهداری قرص هفتگی استفاده کنید. اگر مشکل بینایی دارید،پزشک داروساز می‌تواند برچسب‌های بزرگی روی بطری داروها بچسباند. 

از پزشک داروساز در خصوص چگونگی سازمان‌دهی و پیگیری  داروها سؤال کنید. 

داروهای خود را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. مطمئن شوید که از چگونگی مصرف، زمان مصرف و مدت‌زمان مصرف دارو آگاه شده‌اید. سعی کنید داروهای خود را همیشه از یک داروخانه تهیه کنید تا پزشک داروساز از تمام داروهای مصرفی شما مطلع باشد. 

در صورت داشتن هرگونه واکنش بد دارویی در گذشته به پزشک داروساز اطلاع دهید. 

در صورت ابتلا به مشکلی خاص پس از مصرف داروی جدید، ممکن است به آن دارو واکنش نشان داده باشید. در این صورت فوراً به متخصصین بهداشت اطلاع دهید. 

اگر واکنش دارویی‌تان شدید است، مثلاً مشکل در تنفس یا بلع غذا، سریعاً به اورژانس مراجعه کنید. 

- دارویی که برای شما تجویز نشده است را مصرف نکنید.

- دارویی که تاریخ مصرف آن تمام شده است را مصرف نکنید.

- مصرف دارو را صرفاً به این دلیل که بهتر شده‌اید قطع نکنید.

- زمانی که دارویی را برای خواب، درد، اضطراب یا افسردگی مصرف می‌کنید، از نوشیدن الکل اجتناب کنید.

سلب مسئولیت: این اطلاعات برای تشخیص مشکلات سلامتی یا جایگزین مشاوره یا مراقبت‌های پزشکی شما از پزشک یا سایر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی نیست.